Roztoczański Park Narodowy leży na Roztoczu Środkowym. Powstał w 1974 r. Obecnie obejmuje powierzchnię 8481,76 ha, z czego 92% zajmują lasy. Ochroną ścisłą jest objętych ponad 880 ha (ok. 10%) lasów Parku. Otoczony jest strefą ochronną, która wynosi 38 000 ha.
Roztocze leży w obszarze dzielącym stare utwory geologiczne platformy wschodnioeuropejskiej od młodszych utworów Europy Zachodniej. Miało to ogromne znaczenie w formowaniu się kontynentu europejskiego. Roztocze jest wciąż aktywne geologicznie, podnosi się około 2 mm na rok.
Roztocze Środkowe ma urozmaiconą rzeźbę terenu. Łańcuchy wapiennych wzgórz o wysokości do 350 m n.p.m. porośnięte wspaniałymi lasami z enklawami pól uprawnych przeplatają się z dolinami wysłanymi piaskami polodowcowymi.
Zróżnicowanie geologiczne, bogata rzeźba terenu, czynniki hydrograficzne, klimatyczne i glebowe spowodowały, że na stosunkowo małej powierzchni występuje tu aż 47 zespołów roślinnych (19 leśnych i 28 nieleśnych). Najcenniejsze z nich to bór jodłowy i buczyna karpacka – charakterystyczne dla regla dolnego Karpat.
Lasy Parku charakteryzuje duża dynamika rozwoju i dobra zdrowotność. Przejawia się to łatwością odnowień naturalnych oraz długowiecznością i znacznymi rozmiarami drzew, z których wiele osiąga pomnikowe wymiary.
Gatunkami panującymi w Parku są: sosna, jodła i buk. Z pozostałych około 30 rodzimych gatunków drzew najliczniej występują: dąb, olsza, lipa, brzoza, świerk, modrzew, grab, jawor, jesion i klon. Wiele z nich (np. jodła i buk) osiąga tu granice zwartego występowania.
Flora Parku jest bogata i różnorodna. Spośród ponad 700 gatunków roślin naczyniowych spotkać można – w zależności od siedliska i ukształtowania terenu – roślinność typowo nizinną jak też gatunki górskie (tojad dzióbaty, żywiec gruczołowaty), północne (zimoziół północny), południowo-wschodnie (pluskwica europejska, powojnik prosty) oraz atlantyckie (rosiczka pośrednia, widłak torfowy). Lista roślin rzadkich obejmuje 65 taksonów, a objętych ochroną gatunkową około 45 (czosnek niedźwiedzi i siatkowaty, zawilec wielkokwiatowy, trzy gatunki rosiczek, liczne gatunki storczyków wraz z najpiękniejszym obuwikiem).
Równie bogata jest fauna Parku. Występują tu wszystkie typowe zwierzęta leśne: jeleń, sarna, dzik, wilk, lis, borsuk, kuna, a nad wodami wydra. Okresowo spotyka się łosia i rysia. Liczne są owadożerne ssaki chronione (ryjówki), gryzonie z rodziny pilchowatych (orzesznica, popielica), a także nietoperze.
W 1979 r. sprowadzono bobry (żyjące tu w przeszłości), a w 1982 r. utworzono ostoję konika polskiego (potomka tarpana i ras lokalnych). Spośród ponad 200 gatunków ptaków około 130 gnieździ się regularnie na terenie Parku (m.in.: orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, dzięcioł białogrzbiety, muchołówka białoszyja i mała).
Z gadów spotyka się licznie jaszczurki wraz z padalcem w formie turkusowej, zaskrońca, żmiję zygzakowatą oraz żółwia błotnego. Nie udało się potwierdzić występowania żyjącego tu niegdyś węża Eskulapa. Wśród płazów liczne są traszki, kumaki, grzebiuszka, rzekotka oraz żaby zielone i brunatne. Bogaty jest świat bezkręgowców. Obecność wielu mięczaków, wijów, pajęczaków i owadów świadczy o niezwykłości przyrody Parku w skali kraju i Europy.
Lasy Parku przez prawie 400 lat (do końca II wojny światowej) wchodziły w skład Ordynacji Zamojskiej. W 1934 r. utworzono pierwszy na tym terenie rezerwat Bukowa Góra. W roku 1938 wydano tu pierwsze w Polsce zarządzenie o ochronie ptaków drapieżnych. Po wojnie, w latach 1954 – 1974 utworzono na tym terenie 11 rezerwatów, które weszły w skład tworzonego Parku.
Losy żyjących tu ludzi od bardzo dawna związane były z terenami dzisiejszego Parku. W czasie wojen lasy dawały schronienie i stanowiły bazę do walki, a w okresach pokoju żywiły i dostarczały drewna. Liczne leśne mogiły i pomniki z różnych okresów – w Zwierzyńcu i okolicach – są świadectwem burzliwej historii tych ziem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz